اکستازی
اکستازی یک ماده توهم زای قوی است که به طور گسترده به عنوان یک ماده مخدر مورد سوء مصرف قرار می گیرد. این ماده توهم زا می تواند خلق و خو را هیجانی و ارتباطات اجتماعی را به طور موقت بهبود ببخشد. مصرف اکستازی اثرات زیان باری بر روی سیستم عصبی می گذارد. اکستازی به عنوان یک داروی ضد اشتها و تنظیم کنندۀ خلق و خو در بعضی افراد مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از مصرف اکستازی از طریق دهان اثرات خود را بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه بعد نشان می دهد و برای ۳ الی ۶ ساعت باقی می ماند. سال هاست که استفاده از اکستازی به عنوان دارو برای مصارف پزشکی ممنوع شده است.
اثرات اکستازی بر مغز
اکستازی قادر است سروتونین را در پایانه های آکسونی مغز موش های صحرایی مهار کند و نورون ها را در هیپوکامپ، هسته های قاعده ای، قشر جزیره و آهیانه تخریب کند. افزایش دمای بدن، فشار خون بالا، تپش قلب، مشکلات کبدی، تشنج و مختل شدن حافظه از جمله اثرات مصرف اکستازی هستند. گزارشاتی از اثرات مخرب اکستازی بر سیستم عصبی وجود دارد. شواهد اظهار می کند که مصرف اکستازی می تواند باعث بروز اختلالات روانی پایدار و افسردگی در برخی از مصرف کنندگان شود. تحقیقات نشان داده است که علت عمدة عوارض این دارو کاهش فعالیت های سیستم سروتونرژیک است. استفاده مکرر از اکستازی یا اعتیاد به اکستازی می تواند سبب از بین رفتن و تخریب نورون های سروتونرژیک شود.
داروی توهم زای اکستازی
مصرف این دارو در خیلی از کشورها غیر قانونی بوده و فقط برای کارهای تحقیقاتی استفاده می شود. اکستازی جزء مشتقات حلقوی آمفتامین ها می باشد. به لحاظ ساختاری با ترکیبات توهم زایی با مسکالین و همچنین انتقال دهنده های عصبی مونوآمین مرتبط است. آمفتامین ها بعد از حشیش بیشترین مصرف را دارند.
اثرات فارماکولوژیکی اکستازی
این دارو به شکل قرص های خوراکی، آدامس جویدنی، کپسول و تزریقی وجود دارد. نوع خالص آن که در تحقیقات استفاده می شود به شکل پودری سفید رنگ متشکل از کریستال های ریز سفید است که در صورت وجود ناخالصی به صورت قرمز و قهوه ای دیده می شود. مکانیسم دقیق علائم ایجاد شده توسط اکستازی به خوبی مشخص نشده است. شواهدی از مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده اند که اکستازی منجر به تخلیه ذخایر سروتونین مغزی می شود. این دارو با اتصال به پل های مونوآمینی پیش سیناپسی و به ویژه با اتصال به حامل گیرنده سروتونین عمل می کند که منجر به آزادسازی و تخلیه سریع سروتونین و دوپامین از پایانه های پیش سیناپسی می شود.
عوارض اکستازی
مصرف اکستازی به صورت اعتیاد، اختلال حافظه، پارانوییا، خواب نا آرام، دندان قروچه، اختالات بینایی، تعریق فراوان و ضربان قلب بالا می باشد. پس از سپری شدن چند ساعت ممکن است افسردگی و خستگی هم به وجود آید. هایپرترمی یکی از عوارض مصرف اکستازی است که می تواند باعث دهیدراتاسیون شده و به دنبال آن مرگ ناگهانی هم اتفاق افتد. اثر جانبی کوتاه مدت آن شامل افزایش دما، تعریق فراوان و از دست دادن آب و الکترولیت های بدن است. عوارض میان مدت اکستازی باعث ایجاد دندان قروچه، افزایش ضربان قلب و فشار خون، اسهال، اختلال در تطابق مردمک و عوارض درازمدت آن شامل بدبینی، افسردگی، تحریک پذیری و بی خوابی است. مصرف اکستازی در زمان های طولانی تر باعث صدمه به مغز در مسیر سروتونرژیک، اختلال در استریاتوم، هیپوکامپ، لوب پیش پیشانی و پایانه های آکسونی در لوب پس سری می شود.