اعتیاد چیست
اعتیاد یک رفتار اجبارگونه برای تکرار یک حالت یا مصرف یک ماده مخدر می باشد. منظور از اعتیاد یک اختلال مزمن در مغز است که روی سیستم پاداش و لذت تأثیر می گذارد. اعتیاد به مواد مخدر علائم و نشانه های بارزی دارد. اعتیاد به مواد مخدر که اختلال مصرف مواد مخدر نامیده می شود به معنی مصرف اجباری مواد مخدر است که فرد مصرف کننده با وجود این که می داند مصرف مواد مخدر باعث آسیب به سلامتی و روابط اجتماعی او می شود ولی نمی تواند مصرف مواد مخدر خود را کاهش دهد یا ترک کند.
اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد به مواد مخدر یعنی وابستگی به مصرف مواد مخدر به گونه ای که کاملاً مضر به حال شخص و اجتماع باشد. با توجه به این تعریف لازم است بتوانیم مواد مخدر را مشخص سازیم. در متون مرتبط با اعتیاد هر نوع ترکیب شیمیایی که باعث تغییر در کارکرد مغز شود را ماده مخدر و به مجموعه آن ها مواد مخدر می گویند. این تغییر می تواند به صورت بروز هیجان، افسردگی، رفتار ناهنجار، عصبانیت ها یا اختلال در قضاوت باشد. به عبارت گسترده تر، مواد مخدر شامل موادی است که مصرف آن غیرقانونی است، تغییر روانی ایجاد می کند و به فرد مصرف کننده یا دیگران آسیب می رساند. در پزشکی به جای اصطلاح اعتیاد معمولاً کلمه وابستگی به مواد مخدر به کار می رود که این وابستگی به دو نوع وابستگی روانی و وابستگی جسمی دسته بندی می شود.
انواع مواد مخدر
راه های مختلفی برای طبقه بندی مواد مخدر وجود دارد، طبقه بندی زیر بر اساس اثرهای ناشی از مواد مخدر است.
- مواد افیونی
- حشیش و ماری جوانا
- مواد محرک سیستم عصبی
- مواد آرام کننده سیستم عصبی
- مواد توهم زا
- مواد استنشاقی
- سیگار و نیکوتین
اعتیاد به مواد مخدر در ایران و جهان
سال هاست که انسان ها با مواد مخدر آشنایی دارند و به نوعی از آن استفاده می کرده اند. نوشته های هومر در هشتصد سال قبل از میلاد به کشت زینتی گیاه خشخاش اشاره دارد. سومریان با مواد مخدر آشنا بوده و پزشکان آشوری از آن استفاده می کرده اند. دانشمندانی نظیر بوعلی سینا و رازی با اثرات اختلالات مصرف مواد مخدر آشنایی داشته اند و از آن در درمان بیماری ها و طبابت نیز استفاده می کرده اند.
علل گسترش مصرف مواد مخدر
در رابطه با اعتیاد به مواد مخدر مباحث زیادی از جمله علل گسترش مصرف مواد مخدر در جهان، درصد تقریبی شیوع مصرف مواد مخدر در دنیا، وضعیت جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی منطقه ای که ایران در آن قرار دارد و ارتباط آن با مواد مخدر، شیوع تقریبی درصد مصرف مواد مخدر در افراد زیر پانزده سال در کشور، آثار مصرف مواد مخدر بر بهداشت، امنیت و اقتصاد کشور، سن شروع مصرف مواد مخدر در کشور و شایع ترین مواد مخدر مورد اختلال مصرف در کشور مطرح هستند و باید مورد بررسی قرار بگیرند.
تغییرات ایجاد شده در دنیا، وضعیت اختلالات مصرف مواد مخدر و گسترش آن در جهان را دگرگون کرده است. حضور استعمار و سیاست های سودجویانه برخی کشورها، صنعتی شدن و فشارهای ناشی از دنیای صنعتی، قدرت سرمایه و تجارت پر سود مواد مخدر، تولید انواع مواد مخدر صنعتی و بسیاری دیگر از علل باعث گسترش اختلالات مصرف مواد مخدر شده است.