کراک چیست
کراک، نوعی هروئین است که به تازگی در مناطق همسایه ایران مانند افغانستان ساخته شده و متأسفانه مصرف آن در کشور ما رواج پیدا کرده است. البته اصطلاح کراک در کشورهایی مانند آمریکا برای نامیدن نوعی کوکائین خالص به کار می رود، اما آن چه در ایران تحت عنوان کراک مصرف می شود، همان هروئین خالص شده است که گاهی مواد و داروهای دیگر نیز به آن اضافه می شود. کراک، شبیه تکه های خرد شده کشک می باشد و به راحتی تدخین می شود و برخلاف سایر مواد افیونی، بو و دود کمی ایجاد می‌کند. کراک به صورت واحدی به نام «سوت» به فروش می رسد (هر یک گرم کراک، معمولاً برابر حدود ۱۰ سوت است).
نحوه مصرف کراک
کراک در اثر مواجه شدن با حرارت به سرعت به بخار تبدیل می شود بنابر این می توان آن را با استفاده از فندک‌های اتمی یا چراغ الکلی و یک سنجاق، به راحتی تدخین کرد. تعداد معدودی از افراد، کراک را نیز همانند هروئین تزریق می‌کنند. از آن جایی که مصرف کراک به سادگی و در زمان کوتاه و تنها با یک سنجاق و فندک انجام می گیرد، مشاهده این ابزارها در وسایل شخصی، عاملی هشدار دهنده در مورد مصرف این ماده مخدر خطرناک است. متاسفانه این ویژگی های کراک، در کنار توانمندی بسیار زیاد آن در ایجاد اعتیاد باعث شده است که مصرف آن به خصوص در میان جوانان گسترش زیادی پیدا کند. فرد بیمار می تواند با استفاده از عدم آگاهی خانواده و اطرافیان، تا مدت ها به مصرف خود در محیط کار و داخل خانه، در مکان هایی مانند حمام، دستشویی، اتاق شخصی و هر جای دیگری ادامه دهد و زمانی که خانواده یا اطرافیان فرد به علت تغییرات رفتاری شدید در فرد معتاد به بیماری او پی می برند اعتیاد وی بسیار پیشرفت کرده است.
علائم مصرف کراک
علائم مصرف کراک، مشابه هروئین است. البته با مصرف میزان کمتر کراک، می توان به اثرات بیشتری نسبت به مقادیر مشابه هروئین دست یافت. مصرف کراک باعث احساس گرفتگی، خارش، لذت و بی‌‌دردی و حالت خواب آلودگی می شود. با مصرف کراک، تنفس سطحی و ضعیف شده و در صورت مصرف زیاد و مسمومیت، قطع تنفس می تواند باعث مرگ مصرف کننده شود.
علائم ترک کراک
علائم ترک کراک، مشابه علائم ترک هروئین، اما بسیار شدیدتر است. بیمار وابسته، در صورت عدم مصرف دچار دردهای شدید عضلانی و استخوانی و شکمی، اسهال شدید و آبریزش از بینی می شود. احساس ولع مصرف و نیاز شدید به مصرف کراک، ممکن است موجب شود بیمار وابسته برای رسیدن به آن به هر کاری دست بزند. افراد معتاد به کراک با توجه به ترس از علائم محرومیت، عموما ً مقادیر قابل توجهی از مواد را در داخل وسایل خود پنهان می نمایند یا اصطلاحاً «جاساز» می کنند. این مواد پنهان شده می تواند در صورت آگاهی خانواده از ظاهر مواد مخدر، اولین نگرانی ها را در خانواده ها ایجاد نماید. البته نحوه برخورد با این شک و نگرانی بسیار مهم است. پرخاشگری، برخورد فیزیکی و یا بیرون کردن فرد بیمار از خانه قطعاً راه حل این مشکل نیست. در صورت بروز این شک و گمان توصیه می شود که به هیچ وجه عجله نکنید، دچار عواطف، احساسات و خشم نشوید و پس از مشورت با افراد متخصص در این زمینه و کسب اطلاع کامل با حوصله و صبر، اقدامات خود را جهت درمان اعتیاد آغاز نمایید.
عوارض مصرف طولانی مدت کراک
کراک، خاصیت اعتیاد آوری زیادی دارد. نسبت به هروئین، تخریب بیشتر و سریع تری بر بدن و ظاهر فرد ایجاد می‌کند و در انواعی از آن به دلیل ترکیبات کورتونی اضافه شده، می تواند باعث پوکی استخوان شود. اعتیاد روانی کراک زیاد است و حتی مدت ها بعد از قطع مصرف، معمولاً وسوسه فرد باقی می ماند.
روش های ترک اعتیاد به کراک
روش های درمان اعتیاد به کراک، مشابه روش های درمانی برای ترک هروئین می باشد. سه اصل اساسی در درمان وابستگی به انواع مواد افیونی نظیر تریاک، هروئین و کراک وجود دارد. اول این که بیماری اعتیاد قابل پیشگیری و درمان است. دوماً هر چه درمان سریع تر صورت بگیرد، نتایج بهتری به همراه خواهد داشت، و سوماً فرد را جز در موارد خاص نمی توان به زور برای درمان به مرکز ترک اعتیاد آورد، بلکه باید با روش های صحیح وی را از بیماری ایجاد شده آگاه نمود و او را با تشویق و تنبیه مناسب به سمت درمان هدایت نمود. بر این اساس، تحقیر، تطمیع (مانند این که اگر ترک کنی، برایت ماشین می خرم)، یا اخراج از منزل، راه های صحیحی نمی باشد.
درمان اعتیاد به کراک به دو شیوه کلی در قالب روش های پرهیز مدار، با سعی برای حفظ دوری از مصرف مواد مخدر بدون استفاده طولانی مدت از دارو و روش های نگهدارنده، با جایگزین کردن مواد غیر قانونی با داروهای مؤثر، انجام می شود. درمان نگهدارنده با متادون یا بوپرنورفین، از مؤثرترین شیوه های درمان دارویی برای بیماران وابسته به کراک هستند. روان درمانی های فردی و گروهی و درمان های خانوادگی، در کنار تلاش بیمار برای بازگشت به جامعه و خانواده نیز در کنار دارو درمانی ضرورت دارد.