مصرف داروهای روانگردان
داروهای روانگردان برای درمان اختلالات سلامت روان استفاده می شوند. پنج نوع اصلی از داروهای روانگردان وجود دارد که هر نوع کاربرد، فواید و عوارض جانبی خاص خود را دارند. پزشک شما تشخیص می دهد که کدام داروی روانگردان برای شما مناسب است.
نحوه عملکرد داروهای روانگردان
بسیاری از داروهای روانگردان با تنظیم تعداد مواد شیمیایی اصلی در مغز عمل می کنند. این مواد شیمیایی را انتقال دهنده های عصبی می نامند. افزایش یا کاهش برخی از انتقال دهنده های عصبی می تواند با اثرات برخی اختلالات روانی مقابله کند.
انتقال دهنده های عصبی پیام رسان هایی هستند که به سلول های مغز اجازه می دهند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اگر انتقال دهنده های عصبی ضعیف یا بیش فعال دارید، می توانند واکنش های شیمیایی غیرضروری ایجاد کنند که منجر به یک اختلال روانی می شود.
داروهای روانگردان درمان کننده نیستند، آن ها فقط می توانند اختلالات روانی را کنترل کنند و گاهی اوقات زمانی که با روان درمانی ترکیب شوند تأثیر بیشتری دارند.
انواع داروهای روانگردان
پنج نوع اصلی از داروهای روانگردان وجود دارد. داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب، محرک ها، داروهای ضد روان پریشی و تثبیت کننده های خلق و خو.
داروهای ضد افسردگی برای درمان افسردگی استفاده می شوند. انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد. برخی از انواع این داروها کمتر از سایرین استفاده می شوند، اما ممکن است برای بیمار مفید باشند به همین دلیل با تشخیص پزشک تجویز می شوند.
رایج ترین داروهای ضد افسردگی عبارتند از:
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین که به طور پیوسته میزان سروتونین را در مغز شما افزایش می دهند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی قدرتمند است که خلق و خو، حرکات روده، خواب، لخته شدن خون و موارد دیگر را تنظیم می کند.
مهارکننده های انتخابی بازجذب نوراپی نفرین که به تدریج میزان نوراپی نفرین را در مغز شما افزایش می دهند. نوراپی نفرین به شما احساس بیداری و هوشیاری می دهد. بوپروپیون، که فعالیت مهم مغز را تقویت می کند و می تواند برای درمان اختلال عاطفی فصلی یا برای کمک به افراد برای ترک سیگار استفاده شود.
عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی
- خواب آلودگی
- بیخوابی
- یبوست
- افزایش وزن
- مشکلات جنسی
- لرزش
- خشکی دهان
داروهای ضد اضطراب مجموعه ای از اختلالات اضطرابی را درمان می کنند. این داروها را می توان برای درمان حملات پانیک، فوبیا، اضطراب عمومی و علائم مختلف مرتبط با اضطراب استفاده کرد.
داروهای ضد اضطراب شامل بتا بلوکرها هستند که به درمان علائم فیزیکی اضطراب از جمله افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، تعریق و لرز کمک می کنند.
از آن جایی که آن ها معمولاً باعث خواب آلودگی می شوند، برخی از مسکن ها و داروهای خواب نیز برای درمان اضطراب و بی خوابی استفاده می شوند. این داروها معمولاً، برای جلوگیری از وابستگی بیمار به آن ها، فقط برای مدت کوتاهی تجویز می شوند.
تأثیر مواد مخدر بر سلامت روانی
مصرف مواد مخدر با اختلالات روانی رابطه مستقیمی دارد. به صورتی که ممکن است مصرف مواد مخدر باعث بروز اختلالات روانی شود و یا برعکس، اختلالات روانی باعث گرایش بیمار به مصرف مواد مخدر گردد.
به هر حال نتیجه یکی است و آن بهم ریختگی در سیستم عصبی و مغز مصرف کننده مواد مخدر است. مصرف مواد مخدر سبب آسیب جدی و جبران ناپذیر به سلامت روان افراد می‌شود که پیامدهای آن بسیار ناگوار است.
شیوع اعتیاد در خانم ها و آقایان
شیوع مصرف مواد مخدر در مردان بیش از زنان است و این اختلاف با افزایش سن بیشتر می‌شود. سیگار، الکل، ماری جوانا و کوکائین در مردان بیشتر استفاده می‌شود. مردان تمایل بیشتری دارند که داروهای روانگردان استفاده کنند.
از طرفی ۶۹ درصد همه داروهای روان درمانی که اکثراً داروهای روان گردان اعتیاد آور هستند برای خانم‌ها تجویز می‌شود و چون درصد مایعات بدن زنان کمتر و وزن کمتری نیز دارند اثرات (سیستم عصبی مرکزی) در آن‌ها بیشتر است و این اثرات زودتر از مردان شروع می‌شود.
بررسی اعتیاد به مواد مخدر در زنان و مردان
در مطالعات انجام شد به استثنای وابستگی به توتون، تمام انواع سوء مصرف و وابستگی به مواد مخدر بین مردها شایع‌تر از زنان بوده است.
می‌توان اذعان داشت که مردان بیشتر تحت تأثیر عوامل اجتماعی و زنان بیشتر تحت تأثیر عوامل فردی به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند. شدت آسیب پذیری زنان در محیط‌های خانوادگی در قبال گرایش به مواد مخدر بیشتر از مردان است.
نتایج مطالعات نشان می‌دهد الگوهای استفاده از مواد مخدر در زنان با الگوی مردان متفاوت است. به طور کلی زنان بیشتر از مردان از داروهای تجویز شده برای مقاصد غیرپزشکی استفاده می‌کنند. داروهای روانگردان بیشتر برای زنان تجویز می‌شود و در نتیجه دسترسی آن‌ها به این داروها بیشتر است.
همچنین زنان بیشتر از مردان داروهای پزشکی، داروهای تغییر خلق و داروهای مجاز استفاده می‌کنند و احتمال استفاده از داروهای دیگر (به غیر از داروهای روانگردان) همراه با الکل در زنان بیشتر از مردان است.
در زنان معتاد، احتمال استفاده همزمان از داروهای مسکن، آرامش بخش‌ها و داروهای مجاز بیشتر است، در حالی که در میان مردان سوء استفاده از حشیش و تنباکو، بیشتر از زنان است. در ضمن زنان در سنین پایین تری نسبت به مردان استفاده از کوکائین را شروع می‌کنند و استفاده از کراک در میان زنان بیشتر از مردان شیوع پیدا کرده است.
اهمیت دوز مصرفی در داروهای روانگردان
هر یک از داروهای روانگردان به تنهایی و جداگانه، آن هم در دوزاژ مشخص دارای اثرات تعریف شده و شناخته شده ای می باشد. اما زمانی که شخصی خودسرانه مقادیر بالایی از یک نوع دارو را مصرف می کند، به نسبت بالا رفتن دوز یا مقدار مصرف، اثرات آن دارو تغییر می کند. معمولاً مصرف کنندگان قرص در اندازه و مقداری مصرف می کنند که شاید در هیچ مرجعی به اثرات آن اشاره نشده باشد.
عوارض مصرف بلند مدت داروهای روانگردان
مصرف قرص ها و داروهای روان گردان باعث ایجاد توهماتی می شود که ممکن است بر اثر آن شخص صداهای عجیب و غریب و یا تصاویر غیر واقعی ببیند که البته برای او کاملاً واقعی است و در نتیجه درک صحیحی از مکان و زمان و اطرافیان نداشته باشد.
البته این عوارض برای کسانی است که مصرف داروهای روانگردان در مقدار زیاد و به مدت طولانی داشته اند و کسانی که مصرفشان در مقدار کم و مدت کم بوده معمولاَ دچار این حالات نمی شوند.